Systemisch HRM, een extra dimensie?
Ik ben Cathelijne en ik ben HR adviseur. Wij, HR adviseurs, werken doelgericht, trekken, duwen, sleuren desnoods. Dagelijks rukken wij uit met een blusslang vol tools, instrumenten, regels en procedures, om alle brandjes te blussen.
Leidinggevenden met de handen in het haar, medewerkers vastgedraaid, wenden zich tot HR, of P&O zo je wil, om problemen op te lossen of te voorkomen. En dat doen we. Soms biedt het soelaas, vaak steekt het een volgende keer daar of elders weer de kop op. Het is nooit klaar.
Ik noem mijzelf HR adviseur. Alleen dat HR werk… Waarom heb ik daar regelmatig zoveel moeite mee en word ik zelfs wat cynisch als ik aan het oplossen van problemen denk? Waarom lukt het mij niet met overtuiging die quick fix te bieden en naar de volgende klus te gaan? Natuurlijk zijn een heleboel problemen met wat kennis en kunde op te lossen. De eenvoudige problemen. Maar dan heb je die dingen waar de leidinggevende, de medewerker, het management, de organisatie geen raad mee weet, waarop de boel vastloopt. Voor die taaie problemen heb ik het gevoel dat ik op z’n best zetjes geef, hier één, daar één, om de boel op weg te krijgen. Vanuit stilstand kun je niet sturen. Kom in beweging en elke richting is mogelijk. Prachtig motto. Tegelijk knaagt het. Ik ben toch de regelaar, oplosser, expert? Zo ben ik gevormd, deels opvoeding, deels opleiding.
En dan ineens valt het kwartje. Ik kom in aanraking met systeem denken en vervolgens met systemisch werken. Wat blijkt, het is helemaal geaccepteerd dat je taaie problemen niet zomaar kunt verhelpen, ook niet als je HR adviseur heet. Die zetjes van mij zijn zo gek nog niet. Losmaken wat vast zit, blijkt dat te heten. Laten stromen, beweging mogelijk maken.
In coaching en veranderingsleer kom je termen als de onderstroom, voorbij het zichtbare, het systemische volop tegen. In mijn HRM-wereld lijkt dat minder aan de hand. Misschien wat te vaag, te zweverig? Besteden we het liever uit als het ingewikkeld wordt? Is onze benadering te beperkt?
Ik denk dat de complexiteit van organisaties, van de maatschappij, van het leven, alleen maar toe neemt. HR kan niet anders dan daarin meegaan. Siets Bakker noemt systemisch werken het best mogelijke antwoord op problemen van deze tijd, het niveau waarop verschil gemaakt wordt, wat wel lukt en niet lukt. Haar Rake Vragen bieden mij de mogelijkheid om systemisch werken in mijn werk in organisaties toe te passen.
Wat zou er gebeuren als we het systemisch werken aan het HRM vocabulaire toevoegen? Of is het toch meer een draai die ik maak waarmee ik mij buiten het HRM domein begeef?
Ik hou het er voorlopig op dat ik nog steeds HR adviseur ben, maar het net even anders aanpak. Geen twijfel en onzekerheid weg proberen te nemen waar dat eigenlijk niet echt kan, minder oplossen. Wel aanwezig zijn en daar wel zó zijn dat de ander durft te onderzoeken, nieuwe paden durft te betreden. Er zijn als het spannend wordt, met al mijn kennis en ervaring. En ja, een overzichtelijk brandje kunnen blussen is ook nog best lekker. Maar niet als Spuit Elf.